چندی پیش نمایشگاه جهانی کشاورزی "agri-tech" –تکنیک‌های فنی و تکنولوژی که برای فعالیت‌های کشاورزی استفاده می‌شود- در توکیو (۱۲ تا ۱۴ اکتبر) برگزار شد که در آن نسل آینده از فن‌آوری‌های صنعتی: مانندplant factory، کنترل و هدایت (اتوماسیون) روباتیک robotic automation و سیستم‌های فناوری اطلاعات (IT)، به نمایش گذاشته شده بود.
با توجه به پیش‌بینی کارشناسان برنامه جهانی غذا سازمان ملل، انتطار می‌رود تا سال ۲۰۵۰ جمعیت به ۹ میلیارد نفر برسد، که باید برای برآورده کردن نیاز غذایی، تولید محصولات کشاورزی به دو برابر افزایش یابد.
این در حالی است که استفاده از "agri-tech"، طیف گسترده‌ای از محصولات و خدمات در حوزه تقاضای صنایع را برآورده می‌کند، به‌طوری‌که افزایش بهره‌وری، کاهش هزینه‌ها، استفاده کمتر از منابع مانند انرژی، آب و آفت‌کش‌ها، بهبود کیفیت تولید و دسترس‌پذیری را با خود به همراه می‌آورد.
با توجه به آمار سازمان ملل، میانگین سن افراد در کشورهای توسعه یافته ۶۰ و در ژاپن ۶۷ است؛ بنابراین با به‌کار بردن تجهیزات کشاورزی می‌توان باعث صرفه‌جویی در نیروی کار شد.
همچنین بر اساس اطلاعات دولت ژاپن، در طی یک دهه پیش در بخش کشاورزی، تعداد کشاورزان تمام‌وقت از ۲,۲ میلیون نفر به ۱.۷ میلیون نفر در سال ۲۰۱۴ کاهش یافته است. این در حالی است که حوزه کشاورزی با کمبود نیروی کار جوان و ماهر رو‌به‌رو است. همچنین، با توجه به افزایش کشاورزان بازنشسته، میزان زمین‌های کشاورزی کشت نشده در ژاپن به ۴۲۰ هزار هکتار در سال ۲۰۱۵ رسیده است، به عبارت دیگر این میزان در طی دو دهه، به دو برابر افزایش بافته است.
وابستگی ژاپن به واردات مواد غذایی عاملی نگران‌کننده به‌شمار می‌آید که در حال حاضر این میزان واردات ۶۰ درصد برآورده شده است؛ بنابراین برای حل این موضوع، دولت در نظر دارد تولید داخلی را به ۵۵ درصد تا سال ۲۰۵۰ افزایش دهد. همچنین قرار است دولت ارزش محصولات کشاورزی را از میزان فعلی، حدود یک تریلیون ین، به ۱۰ تریلیون ین تاسال ۲۰۲۰، افزایش دهد. افزایش خودکفایی در حوزه مواد غذایی به‌عنوان سیاست اصلی دولت ژاپن در بخش کشاورزی به‌شمار می‌آید.
یکی دیگر از اقدامات دولت، اختصاص بودجه‌ای به میزان چهار میلیارد ین در سال (از ماه مارس) است، که برای ترویج فن‌آوری اتوماسیون کشاورزی در راستای افزایش بازده محصول و جبران کمبود نیروی کار، در نظر گرفته شده است.
همچنین، اختصاص یارانه مالی برای توسعه ۲۰ نوع ربات، همچون دستگاه‌های جداکننده میوه‌های بسیار رسیده در مرحله برداشت است، که برای کاهش نیروی کار در مزارع می‌تواند استفاده شود.
این در حالی است که فعالیت فیزیکی مشکلاتی را برای کشاورزان سالخورده به همراه دارد؛ بنابراین استفاده از نوآوری‌ها در زمینه تکنولوژی و جایگزین کردن آن به جای فعالیت فیزیکی، از اولویت‌های مهم به‌شمار می‌آید.
بنابراین در این راستا، شرکت‌های تولید فن‌آوری ژاپنی در حال سرمایه‌گذاری هرچه بیشتر، در حوزه فن‌آوری‌های کشاورزی هستند و آن را به‌عنوان یک فرصت بزرگ سودآور در بازارهای داخلی و جهانی، مانند هند و کشورهای منطقه APAC(۲) می‌دانند که در این زمینه می‌توان به شرکت‌های کوچک تا شرکت‌های بزرگ مانند میتسوبیشی، فوجیتسو، و پاناسونیک اشاره کرد.
همچنین بر اساس برآورد دولت، با ایجاد روند "کسب و کار کشاورزان"(۳) و "تجارت کشاورزی"(۴)، تاکنون حدود ۵۰ درصد زمین‌ها زیر کشت رفته و تا سال ۲۰۲۵ این مقدار به ۸۰ درصد خواهد رسید.
همچنین تراکتیا (Tractica: یک شرکت اطلاعاتی برای بازار است که روی روابط انسانی با فناوری تمرکز دارد)، پیش‌بینی کرده است، با توجه به شاخص پتانسیل رشد بازار جهانی در بخش "agri-tech"، روبات‌های کشاورزی از سه میلیارد دلار در سال ۲۰۱۵، به ۷۳,۹ میلیارد دلار، در سال ۲۰۲۴ می‌رسد.
همچنین تراکتور بدون راننده (Driverless tractors)، به بالاترین میزان درآمد یعنی ۳۰,۷ میلیارد دلار تا سال ۲۰۲۴ خواهد رسید، که با هواپیماهای بدون سرنشین (پهپاد) کشاورزی شامل بیشترین میزان درآمد خواهند بود.
در اینجا به چند نمونه این نوآوری‌ها اشاره می‌کنیم؛ استفاده از تراکتور بدون راننده در مزرعه برنج rice paddy به همراه سیستم موقعیت‌یاب، همزمان به‌طور خودکار کشت و کوددهی را پس از نظارت بر شرایط خاک انجام می‌دهد.
همچنین ربات پوشیدنی مانند یک کوله پشتی، به‌منظور برداشت و حمل محصول طراحی شده است.
بنابراین، تکنولوژی پیشرفته می‌تواند این امکان را برای کشاورزان فراهم کند تا با داشتن اطلاعات دقیق، بتوانند درباره مدیریت محصولات‌شان تصمیم‌گیری کنند.
به‌عنوان نمونه، ترکیبی از تصاویر با وضوح بالا که با پهیاد گرفته شده و اطلاعات آب و هوا از ماهواره geo-satellites و به همراه سنسورهایی که در مزارع وجود دارند، می‌تواند در زمان واقعی real-time، به‌منظور کاهش میزان آب‌دهی باغ میوه ماندارین mandarin (نوعی پرتقال)، پیام هشداری را از طریق تلفن همراه، به کشاورزان بدهد، چرا که درختان با جذب آب کمتر از خاک، افزایش سطح قند میوه آنها افزایش می‌یابد.
همچنین، تجربه و تکنیک‌های ارزشمند کشاورزان، نیز می‌تواند از طریق وب‌سایت برای کشاورزان جدید قابل دسترس باشد.
گفتنی است، بسیاری از اخبار مربوط به "agri-tech" در حوزه کسب و کار در رسانه‌های ژاپنی و بین‌المللی گزارش می‌شود، مانند "مزارع عمودی vertical farms"(۵) و گلخانه‌های اتوماتیک (automated greenhouses). همچنین گزارش‌ها بیشتر روی سیستم‌های اتوماسیون رباتیک و استفاده از سیستم‌های IT و سنسورهایی برای اندازه‌گیری و کنترل رشد و به همراه نشان دادن افزایش کارآیی، بازده محصول و تولید با کیفیت، متمرکز است.
به‌عنوان مثال، شرکت GRA Inc، که به عنوان کسب و کار متوسط در ژاپن به‌شمار می‌آید، با ایجاد گلخانه اتوماتیک سرپوشیده (automated indoor greenhouse) و با امکان تولید توت‌فرنگی، توانسته است میوه‌هایی با کیفیت قابل اعتماد و همراه با افزایش عرضه در تمام طول سال تولید کند.
در نهایت می‌توان نتیجه گرفت، با استفاده از پتانسیل جوانان کشاورز، در حوزه تکنولوژی در کنار کشاورزان قدیمی‌تر و باتجربه، می‌توان به مقابله با چالش‌های صنعت کشاورزی رفت.